ภาคผนวก 6 คลื่นความถี่และหลักเกณฑ์การใช้คลื่นความถี่ในกิจการวิทยุสมัครเล่น

ภาคผนวก 6

คลื่นความถี่และหลักเกณฑ์การใช้คลื่นความถี่ในกิจการวิทยุสมัครเล่น

มาถึงในภาคผนวกที่ 6 ที่เป็นเรื่องสำคัญอันดับต้นๆ ที่นักวิทยุสมัครเล่นทุกคนจดจ่อ เฝ้าติดตาม เรียกร้องกันมาตลอดเวลา ว่าท้ายที่สุดแล้วจะมีการเปลี่ยนแปลง เพิ่มขึ้นหรือลดลงของความถี่ที่จะมีโอกาสได้ใช้งานมากนอยเพียงใด เมื่อดูข้อมูลในฉบับร่างแล้วก็น่ายินดีว่าเราได้ความถี่มาใช้งานเพิ่มมากขึ้นกว่าเดิมไม่น้อยเลย และก็ไม่ได้ถูกตัดความถี่ไหนออกไปอีกด้วย มาดูกันว่ามีความถี่อะไรบ้างที่เพิ่มขึ้น

เก่า	ใหม่
-	135.7-137.8 kHz
1800 - 1825 kHz	1800 - 1825 kHz
3500 - 3540 kHz	3500 - 3540 kHz
7000 - 7100 kHz	7100 - 7200 kHz
10100 - 10150 kHz	10100 - 10150 kHz
14000 - 14350 kHz	14000 - 14350 kHz
18068 - 18168 kHz	18068 - 18168 kHz
21000 - 21450 kHz	21000 - 21450 kHz
24890 - 24990 kHz	24890 - 24990 kHz
28000 - 29700 kHz	28000 - 29700 kHz
144 - 146 MHz	144 - 146.5 MHz
435 - 438 MHz	435 - 438 MHz
-	1260 - 1270 MHz
-	24 - 24.05 GHz
-	77.5 - 78 GHz
-	122.25 - 123 GHz
-	136-141 GHz
-	241 - 248 GHz
-	248 - 250 GHz

ความถี่สีน้ำเงินเป็นความถี่ที่นักวิทยุสมัครเล่นไทยได้รับใหม่มากถึง 8 ช่วงความถี่ด้วยกัน และความถี่สีแดงเป็นความถี่ที่ได้กำหนดให้เพิ่มแถบความกว้างของความถี่มากขึ้น ถึงแม้บางความถีเรามีโอกาสได้แต่เพียงภาครับจากดาวเทียมวิทยุสมัครเล่นก็ตาม ซึ่งก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีสำหรับอนาคตในขั้นต่อไปที่จะได้รับความถี่อื่นๆ เพิ่มอีกตามความเหมาะสม

ทั้งนี้ยังได้กำหนดการใช้ความถี่ (Band plan)144-146.5 MHz เอาไว้อีกด้วย ซึ่งจากที่พิจารณาแล้วยังพบมีจุดที่คิดว่าต้องปรับแก้ให้เหมาะสม ตามความเห็น เรื่อง ข้อเสนอให้ปรับปรุงการใช้งานความถี่ช่วง 144-146.5MHz ใหม่

และในร่างฉบับนี้ยังกำหนดให้พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้นสามารถใช้งานความถี่ 28-29.7 MHz ได่อีกด้วย ซึ่งจะนำเสนอให้ดำเนินการตามความเห็น เรื่อง แนวทางการใช้งานความถี่ 28-29.7 MHz ของพนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้น และขอให้เพิ่มข้อกำหนดการใช้ความถี่ (Band plan) 28-29.7 MHz ไว้ในประกาศฉบับนี้ด้วย โดยมีข้อกำหนด ตามความเห็น เรื่อง ข้อกำหนดการใช้ความถี่ (Band plan) ช่วง 28-29.7 MHz

ขอบเขตการใช้คลื่นความถี่

พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้น

สามารถใช้งานความถี่ 28-29.7 MHz ได้ โดยใช้กำลังส่งไม่เกิน 30 วัตต์ นั้นต้องดูว่าเงื่อนไขการอนุญาตเครื่องวิทยุสื่อสารที่นำมาใช้เป็นอย่างไร เดิมแนวคิดก็คือต้องการให้พนักงานวิทยุสมัครเล่นใช้งานกำลังส่งได้สูงสุดที่เครื่องที่ผลิตขึ้นมาจำหน่ายสามารถทำได้ โดยไม่สามารถใช้งานอุปกรณ์ขยายกำลังส่งภายนอกได้นั้น โดยเกือบทั้งหมด ถ้าเป็นเครื่อง HF ที่ผลิตและจำหน่ายอยู่นั้นจะมีกำลังส่งที่ 100 วัตต์

สำหรับกำลังส่ง 30 วัตต์ กับ 100 วัตต์ ในย่านความถี่ HF โดยเฉพาะอย่างย่างความถี่ 28-29.7 MHz นั้น ก็ไม่ได้มีความแตกต่างกันมากในการใช้งาน เพราะการติดต่อในความถี่นี้นั้นขึ้นอยู่กับสภาพการแพร่กระจายคลื่นเป็นหลัก ถ้าอากาศไม่เปิดก็จะติดต่อไม่ได้เลย แต่ถ้าอากาศเปิด 3-5 วัตต์ ก็จะสามารถติดต่อได้ไกลมาก ดังนั้นประเด็นไม่ได้อยู่ที่ขนาดกำลังส่งที่อนุญาต แต่อยู่ที่การอนุญาตให้ใช้เครื่องวิทยุ

หากกำหนดไว้ที่ 30 วัตต์ สิ่งที่อาจเป็นปัญหาตามมาคือหาเครื่องที่มีกำลังส่งไม่เกิน 30 วัตต์จะกระทำได้ยาก แต่ก็ไม่ใช่ว่าไม่มีเสียเลย หาก กสทช อนุญาตให้ใช้เครื่องที่มีกำลังส่งสูงเกิน 30 วัตต์ และให้นักวิทยุสมัครเล่นใช้งานได้ไม่เกิน 30 วัตต์ การกำหนดไว้ที่ 30 วัตต์ ก็จะสามารถปฏิบัติได้ง่าย แต่ปัญหาที่จะตามมาก็คือ กสทช จะเชื่อใจนักวิทยุสมัครเล่นมากแค่ไหน ว่าจะใช้งานที่ 30 วัตต์ ไม่เพิ่มขึ้นไปเกินกว่านั้น ซึ่งก็ได้มากถึง 100 วัตต์ หากเป็นเช่นนั้นแล้ว ก็ควรกำหนดไว้ที่ 100 วัตต์ ก็จะเป็นทางเลือกที่ไม่มีปัญหาในการปฏิบัติ

ถึงตอนนี้ก็ยังไม่ทราบเหตุผลที่ชัดเจนว่าทำไม ถึงจำกัดไว้ที่ 30 วัตต์ มีข้อมูล หรือเหตุผลทางวิชาการมาสนับสนุนหรือไม่ อย่างไร หรือเป็นเพียงตัวเลขที่ยกขึ้นมาเฉยๆ คงต้องสอบถามกันให้ละเอียด

มีความเป็นไปได้ว่าอาจเป็นห่วงเรื่องสัญญาณรบกวนที่อาจเกิดขึ้นหากใช้กำลังส่งที่สูง ซึ่งมีโอกาสเป็นไปได้จริง แต่ด้วยเทคโนโลยีของเครื่องวิทยุรับส่งในปัจจุบัน ได้รับการออกแบบมาดีมาก ระบบการผลิตความถี่ที่แม่นยำ มีความถี่แปลกปลอมต่ำมาก รวมถึงวงจรกรองความถี่ก่อนส่งออกอากาศไปก็มีประสิทธิภาพดีมากอีกด้วย ดังนั้นก็น่าจะรับประกันได้ว่าเครื่องวิทยุรับส่งรุ่นใหม่ๆ ของนักวิทยุสมัครเล่นนั้นมีมาตรฐานที่ได้รับการรับรองจากห้องปฏิบัติการที่มีคุณภาพ ทั้งในต่างประเทศ และ กสทช รับรอง

อีกหนึ่งความถี่ที่พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้นได้ใช้งานเดิมอยู่แล้วคือ 144-146.5 MHz ได้เขียนกำหนดไว้ดังนี้

"กำหนดให้ใช้คลื่นความถี่ 144-146.5 MHz ตามข้อ 3 ยกเว้นการติดต่อสื่อสารด้วยสัญญาณแบบคลื่นต่อเนื่อง (CW) และการติดต่อสื่อสารด้วยการผสมคลื่นแบบ SSB โดยใช้กำลังส่งไม่เกิน 30 วัตต์"

ตามที่มีการกำหนดช่วงความถี่สำหรับการติดต่อสื่อสารด้วย CW และ SSB ไว้ในช่วงความถี่ 144.000 - 144.500 MHz นั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการให้พนักงานวิทยุสมัคเล่นขั้นต้นได้มีโอกาสได้ใช้งาน Mode อื่นๆ บ้างนอกเหนือจาก FM ที่ใช้งานกันอยู่แล้ว และไม่ได้ต้องการให้พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นกลางหรือขั้นสูงมาจองความถี่ช่วงนี้ไปใช้งาน ซึ่งเขามีความถี่ใช้งานมากมายอยู่ในในย่าน HF

การที่เพิ่ม CW/SSB เข้ามาให้ เป็นข้อดีเพราะการผสมคลื่นแบบนี้นั้นใช้แถบความถี่น้อยมาก (ไม่เกิน 3 kHz ต่อ 1 คู่สนทนา) ซึ่งแถบความถี่ช่วงที่ใช้งานได้ตามที่กำหนดใหม่นั้นอยู่ในช่วง 144.100 - 144.370 MHz มีความกว้าง 270 kHz นั่นหมายความว่าเราจะสามารถสื่อสารกันได้ 90 คู่สนทนาโดยไม่รวบกวนกัน เพียงแต่ปรับเปลี่ยน Mode มาเป็น SSB เท่านั้นก็ทำให้เรามีความถี่มากพอที่จะรองรับจำนวนนักวิทยุสมัครเล่นขั้นต้นที่มีจำนวนมากได้ ซึ่งเป็นแนวทางการแก้ปัญหาความถี่มีจำกัดได้อีกทางหนึ่ง

ดังนั้นจะขอเสนอให้ตัดข้อความออกไปให้พนักงานวิทยุสมัครเล่นขั้นต้นสามารถใช้งานได้ด้วย

สำหรับประเด็นเรื่องกำลังส่งก็เหตุผลเดียวกันกับความถี่ 28-29.7 MHz ควรกำหนดให้ใช้งานได้ไม่เกินกำลังส่งของเครื่องวิทยุสื่อสารที่ผลิตจริง 60-70-80 วัตต์ในปัจจุบัน การกำหนดที่ 30 วัตต์ ก็จะไม่ต่างอะไรกับ 10 วัตต์ แต่เครื่องที่ผลิตมาใช้กันจริงๆ ไม่มีแม้แต่เครื่องเดียวที่เป็น 10 วัตต์

ข้อมูลเรื่องเครื่องวิทยุในกิจการวิทยุสมัครเล่น

ผู้ผลิต	รุ่น	กำลังส่งสูงสุด
Icom	IC-2200	65 วัตต์
Icom	IC-2300	65 วัตต์
Yaesu	FM-9012	55 วัตต์
Yaesu	FT-2800	65 วัตต์
Yaesu	FT-2900	75 วัตต์

ข้อสรุปเรื่องกำลังส่งจากร่างหลักเกณฑ์

ความถี่	ขั้นต้น	ขั้นกลาง	ขั้นสูง
135.7-137.8 kHz	-	1 วัตต์	1 วัตต์
1800 - 1825 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
3500 - 3540 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
7100 - 7200 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
10100 - 10150 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
14000 - 14350 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
18068 - 18168 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
21000 - 21450 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
24890 - 24990 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
28000 - 29700 kHz	-	200 วัตต์	1000 วัตต์
144 - 146.5 MHz	30 วัตต์	60 วัตต์	60 วัตต์
435 - 438 MHz	รับอย่างเดียว	รับอย่างเดียว	รับอย่างเดียว
1260 - 1270 MHz	รับอย่างเดียว	รับอย่างเดียว	รับอย่างเดียว
24 - 24.05 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์
77.5 - 78 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์
122.25 - 123 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์
136-141 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์
241 - 248 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์
248 - 250 GHz	-	0.2 วัตต์	0.2 วัตต์